ΤΑ
ΟΝΕΙΡΑ ΜΑΣ ΚΡΑΤΑΝΕ ΞΥΠΝΙΟΥΣ

Τετάρτη 4 Δεκεμβρίου 2013

Συνέντευξη Αλέξη Δάρα στο "Βακχικόν", Ιούνιος 2013

#6 Ποίηση στην εποχή της εκποίησης - Η συνέντευξη

Συνέντευξη
στη Μαρία Τσιράκου
Στο τ.χ. 22 του Vakxikon.gr γνωρίζουμε την ομάδα Ποίηση στην εποχή της εκποίησης. Στην υπόλοιπη ύλη του περιοδικού μπορείτε να αναζητήσετε τηνπαρουσίαση της ομάδας μέσω ανέκδοτων ποιημάτων της καθώς και ένα κείμενο για το βιβλίο που πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Άπαρσις. Εδώ, ο ποιητής Αλέξης Δάρας, δυναμικό μέλος της ομάδας, μιλάει στο Vakxikon.gr εκ μέρους της.

Ποίηση στην εποχή της εκποίησης. Αποσυνθέτοντας τον τίτλο της ομάδας και της συλλογής σας ή και συνθέτοντάς τον, πείτε μου για τη δράση σας.

Ο τίτλος της ομάδας μας σημαίνει πολλά πράγματα. Καταρχήν, χωρίς περιστροφές, ονοματίζουμε την εποχή μας. Με διαύγεια εντοπίζουμε το κύριο χαρακτηριστικό της χωρίς να μπλεκόμαστε με έννοιες που είναι προ πολλού κενές περιεχομένου, όπως πρόοδος, ανάπτυξη, μοντέρνο, μεταμοντέρνο κ.λπ. Η εποχή μας είναι περίοδος εκποίησης και απαξίωσης σχεδόν όλων των υλικών και πνευματικών στοιχείων. Η έκπτωση και η υποβάθμιση κυριαρχούν σε όλες τις σφαίρες της ζωής μας. Κάποιοι τομείς στους οποίους αυτό είναι ολοφάνερο είναι η εργασία, η καλλιτεχνική παραγωγή, η διατροφή, η αυτονομία και η αξιοπρέπεια του ατόμου, η φύση και το περιβάλλον, οι κοινωνικές σχέσεις, η επιστήμη, τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα, η εκπαίδευση, η πολιτική, εκποίηση umber ales… Προσπαθούμε να βλέπουμε την πραγματικότητα, δε θέλουμε να πιστεύουμε σε ψέματα επειδή κάπου πρέπει να πιστεύουμε. Είναι απαραίτητο αυτό για να μπορούμε να ανακαλύπτουμε όσα αληθινά και άξια υπάρχουν και να τα ανασυνθέτουμε σε μια νέα δημιουργία. Παρόλο που η εκποίηση είναι μια έννοια με έντονο αρνητικό φορτίο, εμείς είμαστε η ποίηση στην εποχή της εκποίησης και όχι η ποίηση ενάντια στην εποχή της εκποίησης. Δεν παίρνουμε την ταυτότητά μας οριζόμενοι αντιθετικά με κάτι άλλο. Δεν υπάρχει πιο σίγουρη αποτυχία για κάποια κίνηση από το να την ορίσεις ως το αντίθετο κάποιου άλλου πράγματος. Τα παραδείγματα της ζωής μας που επιβεβαιώνουν αυτό είναι αμέτρητα. Το ελάχιστο που μπορούμε να πούμε γι’ αυτό είναι πως είναι μια στάση μίζερη, κακομοίρικη. Είσαι πολύ λίγος όταν αντλείς τη δυναμική σου από ένα αντί. Και κάτι ακόμη: Ο ετεροκαθορισμός και μάλιστα ο αρνητικός ετεροκαθορισμός δίνει την ευκαιρία σε αυτό που υποτίθεται ότι πολεμάς, να σε χειριστεί όπως θέλει και να σε μετατρέψει σε όργανό του. Καθώς η εκποίηση προχωρά και γενικεύεται, η ποιητική διάσταση του ανθρώπου υποχωρεί. Η ομορφιά, η αγάπη, η εξερεύνηση, η ανακάλυψη, η έκφραση, η επικοινωνία, η ονειροπόληση, το συναίσθημα, το νόημα, η φαντασία, είναι κατά τη γνώμη μου τα βασικά στοιχεία της ποιητικής διάστασης του ανθρώπου. Όλα αυτά βρίσκονται σήμερα υπό συνεχή και συστηματικό διωγμό. Η ίδια η ικανότητα αναπαράστασης εννοιών και καταστάσεων μέσα στο μυαλό μας, που είναι το βασικότερο γνώρισμα του είδους μας, βρίσκεται υπό διωγμό μέσω της κατάργησης της παιδείας και της αντικατάστασής της με ένα σύστημα ανάπτυξης δεξιοτήτων, όπου οι σημαντικότερες δεξιότητες είναι η υποταγή και η συμμόρφωση. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο η δημιουργία και κυρίως η ποιητική δημιουργία αποκτάει ένα περιεχόμενο όχι απλώς πολιτικό και κοινωνικό, αλλά αναδεικνύεται ως φιλοσοφική θέση, ως στάση ζωής, ως πρόταση. Η ποίηση στην εποχή της εκποίησης είναι ομάδα ποιητών που πιστεύουν ότι η ποίηση δεν είναι μόνο προσωπική υπόθεση. Η ομάδα υπάρχει από το Μάιο του 2010, δηλαδή αμέσως μετά την είσοδο της Ελλάδας στην εποπτεία κάποιων που ισχυρίζονται ότι τους χρωστάμε. Τότε δημιουργήθηκε ο ιστότοποςhttp://ekpoiisi.blogspot.com/ όπου δημοσιεύονται τα ποιήματά μας. Πιστεύουμε στη σχέση της ποίησης με όσα συμβαίνουν στη ζωή μας. Είναι βέβαια σεβαστός ο ποιητής - αναχωρητής και ο ποιητής που ζει στο σύννεφό του με τις μούσες του, αλλά εμείς δεν είμαστε αυτοί. Η ομάδα μας έχει οργανώσει αρκετές ανοιχτές αυτοσχεδιαστικές βραδιές σε διάφορους χώρους στο κέντρο της Αθήνας. Συνδυάζουμε την ποίηση με τη μουσική, τις εικαστικές και αναπαραστατικές τέχνες. Από τον Ιούνιο του 2011 επιμελούμαστε τη ζωντανή ραδιοφωνική εκπομπή ποίηση στην εποχή της εκποίησης, κάθε Κυριακή στις 8.00 το βράδυ, στο δημοτικό ραδιοφωνικό σταθμό Ηρακλείου Αττικής Επικοινωνία στους 94.0 στα fm. Η ομάδα μας έχει συμμετάσχει σε δημόσιες δράσεις όπως η Μέρα Δρόμου, η Διαμαρτυρία των Ποιητών κ.ά. Έχουμε πάρει μέρος σε αρκετές εκθέσεις στα πλαίσια των οποίων διοργανώσαμε ποιητικές βραδιές από αυτές που δε διώχνουν τον κόσμο από την ποίηση, αλλά τον κάνουν να την απολαύσει και να την αγαπήσει. Η ποίηση στην εποχή της εκποίησης πήρε μέρος στο Φεστιβάλ Αντίστασης των κατοίκων της Κερατέας τον Απρίλιο του 2011. Είχε παρέμβαση τον Ιούνιο του 2011 στο κίνημα του Συντάγματος με μοίρασμα έντυπων ποιημάτων και απαγγελίες. Φέτος γιορτάσαμε την παγκόσμια ημέρα ποίησης με εκδήλωση στο ελεύθερο αυτοδιαχειριζόμενο θέατρο Εμπρός. Σήμερα που όλοι μας με βία υποχρεωνόμαστε να εγκαταλείψουμε τις ονειροπολήσεις μας για να στριμωχτούμε σε μια άχαρη και ανούσια ύπαρξη δίχως νόημα, η ποιητική διάσταση του ανθρώπου έχει πρόβλημα επιβίωσης. Και οι ποιητές φυσικά απειλούνται με εξαφάνιση. Αυτή η κατάσταση σπρώχνει τον καθένα στα όρια των ψυχικών και πνευματικών του δυνάμεων και μας ωθεί στην ανακάλυψη νέων τρόπων. Όσοι επιθυμούν και μπορούν και συνεχίζουν να ονειρεύονται γίνονται αντάρτες. Κι οι ονειροπόλοι καλλιτέχνες κάνουν αντάρτικη τέχνη. Και οι ποιητές αντάρτικη ποίηση. Όπως πάντα.

Το βιβλίο σας, το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Άπαρσις απαρτίζεται από ποιήματα 21 ποιητών. Το νούμερο είναι συμβολικό του αιώνα που ζούμε, ή πρόκειται απλά για μία σύμπτωση;

Μου αρέσει πολύ ο συσχετισμός που κάνετε. Ο αριθμός προέκυψε θα λέγαμε τυχαία. Για να μην μπούμε όμως βαθύτερα στις έννοιες της τυχαιότητας και της σύμπτωσης, απλά θα σας πω ότι ούτε ήμασταν 20 και ψάχναμε άλλον έναν για να συμπληρώσουμε το 21, ούτε ήμασταν 22 και αποκλείσαμε κάποιον για να φτάσουμε στο ποθητό 21. Είμαστε 21 για πολλούς λόγους τους οποίους γνωρίζω αλλά και για πολλούς άλλους που δεν γνωρίζω. Έτσι όπως ο αιώνας μας είναι ο 21ος για πολλούς λόγους τους οποίους γνωρίζω αλλά και για πολλούς άλλους τους οποίους δεν γνωρίζω. Το 21 είτε το δούμε ως 7 φορές το 3, είτε ως κα΄, είτε απλά ως 21, είναι ένας αριθμός που φέρει πολύ πλούσιο περιεχόμενο. Μπορεί να συσχετιστεί με τις βασικές ιερές παραδόσεις της ανθρώπινης ιστορίας και έτσι μπορεί να συσχετίσει αυτές μεταξύ τους, ώστε να αποκαλύψει την αρχέγονη κοινή αφετηρία τους αλλά και το ρόλο που παίζουν στα πλαίσια του τρέχοντος αιώνος. Το ’21 με απόστροφο μπορεί να εννοεί Ελευθερία ή θάνατος και την επικαιρότητα του διλλήματος αυτού στον αιώνα που διανύουμε. Βέβαια, αν ρωτούσαμε έναν γιόγκι που εκτελεί 21 φορές μία άσκηση για τη σημασία του αριθμού αυτού, θα μας έδινε πιθανότατα διαφορετική απάντηση από την απάντηση που θα έδινε ένας χαρτοπαίκτης που περιμένει να του έρθουν δύο άσσοι. Πιθανόν όμως και οι δύο απαντήσεις να μας είναι εξαιρετικά χρήσιμες. Όπως και να το δει κανείς, καθετί που υπάρχει, συγχρόνως σημαίνει και είναι, συγχρόνως ορίζεται και ορίζει. Συγχρόνως είναι το ένα και όλα μαζί. Το να δεις τα πάντα ως μία αδιαίρετη ενότητα, ίσως να μη διαφέρει ουσιαστικά από την ειλικρινή, συνεπή και άφοβη ματιά σε μία και μόνη από τις χιλιάδες πλευρές της.

Δώστε μου τον ορισμό της εκποίησης έτσι όπως εσείς τον αντιλαμβάνεστε.

Εκποίηση σημαίνει υποβάθμιση. Εκφυλισμός και αντιεξέλιξη. Εκποίηση σημαίνει εμμονή στην αρνητικότητα και επιδίωξη επιβολής της. Η κυριαρχία της εκποίησης μπορεί να ιδωθεί ως ένα στάδιο στη διαδικασία σύγκρουσης ανάμεσα στην εξέλιξη και την εντροπία. Ένα στάδιο της σύγκρουσης ανάμεσα στη ζωή και την ανυπαρξία. Εάν η εκποίηση συνεχίσει χωρίς να ανακοπεί η πορεία της, τα στάδια που την ακολουθούν είναι η εποχή του μίσους και της αλληλοεξόντωσης, η εποχή της αποκτήνωσης και της μετατροπής του ανθρώπου σε πράγμα. Πιστεύω όμως ότι αυτό δεν θα συμβεί. Εάν κάποιοι έχουν μία μηχανιστική, γραμμική αντίληψη της ιστορίας και της πορείας της ζωής, τότε τα στάδια που προανέφερα θα τους φανούν αναπόφευκτα. Πιστεύω ότι σε όσους έχουν μία τέτοια αντίληψη, η πραγματικότητα τους επιφυλάσσει τρομερές εκπλήξεις.

Αναφέρετε στο εισαγωγικό σημείωμα: το ζητούμενο δεν είναι μια ποίηση για την εποχή, αλλά η ποίηση στην εποχή της. Έχει η ποίηση εποχή, με την έννοια του χρόνου;

Η εποχή της εκποίησης θα περάσει. Για την ποίησή μας όμως δεν μπορεί κανείς με σιγουριά να πει το ίδιο. Αν θα μπορούσε κανείς να δει την κίνησή μας ως ένα λογοτεχνικό ρεύμα αυτό είναι η ποίηση στην εποχή της, η οποία πιθανότατα υπάρχει σε κάθε εποχή. Ποίηση στην εποχή της σημαίνει ποίηση με συναίσθηση του κοινωνικού της ρόλου και φορείς αυτής της συναίσθησης είναι και οι δημιουργοί και οι αποδέκτες. Όταν η τέχνη είναι τοποθετημένη γερά στην εποχή της, έχει ελπίδες να γίνει διαχρονική. Τα παραδείγματα άφθονα. Από τον Όμηρο, τον Αισχύλο, το Σολωμό, τον Καζαντζάκη, μέχρι τον Μπετόβεν, τον Θεοδωράκη, τους Beatles, τους Pink Floyd. Και όταν συζητάμε για κάποια εποχή, τι χαρακτηριστικότερο έχουμε να αναφέρουμε γι’ αυτήν, από τα υψηλά έργα τέχνης της εποχής εκείνης; Ένα σχετικό απόσπασμα από ένα κείμενο του Σεφέρη: Όταν λέω Τέχνη… εννοώ μόνο την πνευματική τάξη που δημιουργούν τα καλά έργα της τέχνης περασμένα ή σημερινά, εκείνα που νομοθετούν, εκείνα που θα μας διδάξουν. Αν κοιτάξουμε λοιπόν τα συμπεράσματα που βγαίνουν από αυτά τα έργα, θα ιδούμε ότι δεν είναι διόλου ξένα από τους αγώνες και τους πόθους της εποχής τους. «Ο μεγάλος καλλιτέχνης», όπως είπαν «δεν είναι της εποχής του, είναι αυτός ο ίδιος η εποχή του». Ναι, έχει η ποίηση εποχή, όπως η εποχή έχει ποίηση. Ο ποιητής δεν περιμένει να έρθει κάποτε η εποχή της ποίησης, η εποχή της ποίησης είναι γι’ αυτόν σήμερα. Σε μια περίοδο σαν αυτή που ζούμε, ο καλλιτέχνης είναι δύσκολο να μην επηρεαστεί από αυτά που ζει. Θα λέγαμε ότι είναι δύσκολο να μην υπάρχει καθόλου πολιτική χροιά στο έργο του. Όμως η πολιτική τέχνη σήμερα δεν μπορεί να είναι πολιτική με την έννοια που ξέραμε στο παρελθόν. Ούτε φυσικά μπορεί να είναι στρατευμένη, αφού έτσι αυτοαναιρείται ως πολιτική αλλά και ως τέχνη. Η στράτευση απαιτεί υπακοή, διοίκηση, περιχαράκωση κι έτσι ο στρατός αυτός είναι ήδη προδομένος από τον ίδιο τον εαυτό του. Τα παλιά κλισέ δεν χωρούν τη σημερινή πραγματικότητα κι αν η απομάκρυνση από την πραγματικότητα έχει γίνει κιόλας συνήθεια, η απομάκρυνση του ανθρώπου από τον εαυτό του δεν μπορεί να αφήσει ασυγκίνητη την τέχνη που θέλει να είναι η τέχνη στην εποχή της, την τέχνη που θέλει να είναι η εποχή της.

Σε ποιους απευθύνεται η Ποίηση στην εποχή της εκποίησης;

Η ποίηση στην εποχή της εκποίησης απευθύνεται σε όλους. Πιστεύω ότι το καλό έργο τέχνης, το έργο τέχνης που δεν φοβάται την έκθεση γιατί πιστεύει στον εαυτό του, μπορεί να μιλήσει σε πολλούς διαφορετικούς ανθρώπους, στον καθένα με διαφορετικό τρόπο. Η αντίληψη ότι η ποίηση είναι τέχνη για λίγους είναι βασικός λόγος της έλλειψης αποδοχής της ποίησης, φαινόμενο των τελευταίων δεκαετιών. Γιατί η τέχνη για λίγους εκφυλίζεται εύκολα σε τέχνη που δεν έχει κάτι να πει. Όπως και έγινε. Πιστεύω πάντως ότι τα τελευταία χρόνια υπάρχει σαφής θετική μεταστροφή του ενδιαφέροντος για την ποίηση. Η ποίηση στην εποχή της εκποίησης απευθύνεται σε όλους για έναν παραπάνω λόγο: Δεν εστιάζει σε αυτά που χωρίζουν τους ανθρώπους αλλά σε αυτά που είναι κοινά. Η αναζήτηση νοήματος στη ζωή μας είναι το βασικότερο από αυτά.

Πώς το συλλογικό μπορεί να γίνει πράξη σήμερα που ακόμα, το ατομικό υπερισχύει;
Πιστεύω ότι το συλλογικό είναι οργανικά και διαλεκτικά δεμένο με το ατομικό. Σήμερα δεν υπερισχύει το ένα του άλλου, αλλά απουσιάζουν και τα δύο, ή πάσχουν, είναι προβληματικά και τα δύο. Δε νομίζω ότι ο άνθρωπος που παίζει συνεχώς αυτοκαταστροφικά παιχνίδια εξουσίας με τους γύρω του, που δέχεται τη συνεχή πτώση της ποιότητας ζωής του, που δέχεται να τρώει μεταλλαγμένες τροφές και να πίνει νερό γεμάτο με χλώριο και φθόριο, που θέλει τις διακοπές του σε all inclusive hotels και εκτονώνεται σε κατωτάτου επιπέδου στρατόπεδα διασκέδασης, δε νομίζω ότι αυτός ο άνθρωπος λειτουργεί σύμφωνα με το προσωπικό του συμφέρον. Πιο πολύ μου φαίνεται σαν ένα ζαλισμένο πλάσμα, με παντελή έλλειψη προσανατολισμού και με τεράστιες ποσότητες τρόμου συσσωρευμένες μέσα του. Ο τρόμος υπάρχει στο σημερινό άνθρωπο σε τέτοιο βαθμό, που δεν μπορεί πια να συνειδητοποιήσει το μέγεθός του, είναι εθισμένος σε αυτόν και τελικά καταντάει να γίνεται το οικείο σκηνικό μέσα στο οποίο αναγνωρίζει τον εαυτό του και τη σχέση του με τους άλλους. Η έλλειψη συλλογικότητας και αίσθησης του «εμείς» πάει μαζί με την αποξένωση του ανθρώπου από τον εαυτό του. Η λύση του δράματος πιστεύω ότι θα αρχίσει να εμφανίζεται σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο συγχρόνως. Η ασφυκτική πίεση, η περικύκλωση  και τα αλλεπάλληλα σοκ που υφίσταται ο άνθρωπος και η κοινωνία, θα οδηγήσουν στην ανάπτυξη νέων τρόπων και νέων ικανοτήτων. Ο άνθρωπος θα αναγκαστεί να εξελιχτεί και να πάει παραπέρα σαν άτομο και αυτό το παραπέρα έχει να κάνει με τους τρόπους επικοινωνίας και συνεννόησης με τους άλλους. Πράγματα που δεν μπορούμε σήμερα να φανταστούμε ή ίσως τα θεωρούμε αδύνατα, σύντομα θα είναι αυτονόητα και καθημερινά. Πιστεύω ότι είμαστε κοντά στην ανάδυση ενός νέου ανθρώπου και μιας νέας κοινωνίας.

Πείτε μου μια λέξη που ονειρεύεστε να γίνει πράξη με, ή και χωρίς εσάς.

Βούληση.


http://www.vakxikon.gr/content/view/1628/9755/lang,el/

Τρίτη 3 Δεκεμβρίου 2013

Συνέντευξη Αλέξη Δάρα στο city-vibes, 21-5-2013




Αλέξης Δάρας
Συνάντηση με έναν (εκ)ποιητή της εποχής του

Ο Αλέξης Δάρας είναι ένας από τους 22 ποιητές που εξέδωσαν στις εκδόσεις  Άπαρσις την ποίησή τους. Η «Ποίηση στην εποχή της Εκποίησης», όμως, δεν εξαντλείται σε μια ποιητική συλλογή. Η ομάδα τους, όπως μας είπε ο ίδιος και όπως διαβάζουμε και την εισαγωγή του πολύ όμορφου βιβλίου, έχει οργανώσει αρκετές ανοιχτές αυτοσχεδιαστικές βραδιές σε διάφορους χώρους στο κέντρο της Αθήνας, συνδυάζοντας την ποίηση και με άλλες τέχνες. Από τον Ιούνιο του 2011 μέχρι σήμερα επιμελείται τη ζωντανή ραδιοφωνική εκπομπή «ποίηση στην εποχή της εκποίησης» κάθε Κυριακή στις 8.00 το βράδυ, στο δημοτικό ραδιοφωνικό σταθμό Ηρακλείου Αττικής «Επικοινωνία» στους 94.0 των fm. Έχει συμμετάσχει σε δημόσιες δράσεις όπως η Μέρα δρόμου και η Διαμαρτυρία των ποιητών. Το Μάρτιο του 2011 πήρε μέρος στην έκθεση «Εικονοποίηση» που διοργάνωσε στο ίδρυμα Κακογιάννη ο «Ορίζοντας γεγονότων» και, στις αρχές του 2012, η συνεργασία αυτή συνεχίστηκε με τη συμμετοχή στις εκθέσεις «Ουτοπία» και «Ερωτοπία». Η «ποίηση στην εποχή της εκποίησης» πήρε μέρος στο Φεστιβάλ Αντίστασης των κατοίκων της Κερατέας τον Απρίλιο του 2011. Είχε παρέμβαση τον Ιούνιο του 2011 στο κίνημα του Συντάγματος με μοίρασμα έντυπων ποιημάτων και απαγγελίες.

1.Αλέξη, η δική σου ποίηση αντλεί έμπνευση αποκλειστικά από μια εποχή κρίσης και εκποίησης, από προβλήματα και ζητήματα κοινωνικής φύσης; Το άτομο με τους δικούς τους προβληματισμούς (έρωτας, φιλία, ψυχή) την επηρεάζει καθόλου; 
Η αρχή και η κατάληξη της ποίησής μου είναι το άτομο. Πιστεύω ότι όσο πιο αυθεντικά προσωπική είναι η ποίηση τόσο πιο πανανθρώπινη γίνεται, τόσο βαθύτερη επικοινωνία προκαλεί. Δεν έχει για μένα αξία η ποίηση χωρίς την ομορφιά και την αγάπη, ακόμη κι αν επρόκειτο να διατυπωθεί κάτι υπέρτατα σοφό. Τα τελευταία 5-6 χρόνια η ποίησή μου έχει μια πολύ πιο εμφανή πολιτική διάσταση από πριν. Ψυχο-πολιτική, πιο σωστά. Το κρίσιμο σημείο ήταν οι φωτιές του 2007, οπότε ένιωσα ότι έγινε η επίσημη κήρυξη ενός πολέμου που μέχρι τότε συνέχιζε ακήρυχτος.

2.Τι θεωρείς ότι είναι τελικά αυτό που διαχωρίζει την ποίηση από την πεζογραφία; Δε μιλώ για στοιχεία μορφής. 
Ο πεζογράφος περιπατεί με τον αναγνώστη. Ο ποιητής τον αποπλανεί. Ο πεζογράφος με τον αναγνώστη είναι ομοτράπεζοι. Ο ποιητής με τον αναγνώστη είναι ομοούσιοι. Όταν τελειώνει ένα μυθιστόρημα, ο δημιουργός του μένει εδώ για να συζητήσει τις απορίες μας.Όταν τελειώνει ένα ποίημα ο ποιητής έχει ήδη φύγει. Ο πεζογράφος προσφέρει τις λέξεις του. Οι λέξεις του ποιητή είναι η αμοιβή του. Η ποίηση είναι εκποίηση. Απαιτεί από τον ποιητή να εκποιήσει το οραματοσυναίσθημά του, αρκούμενος σε κάποιες λέξεις που πληρώθηκε αφού του επετράπη να τις διαβεί.

3.Γιατί η ποίηση δεν βρίσκει ευρεία αποδοχή; Τη βαριούνται οι άνθρωποι, δυσκολεύονται να την κατανοήσουν, λες, ή μήπως είναι εξ ορισμού μια τέχνη για λίγους; 
Αυτή ακριβώς η αντίληψη, ότι η ποίηση είναι τέχνη για λίγους είναι βασικός λόγος της έλλειψης αποδοχής της. Γιατί η τέχνη για λίγους εκφυλίζεται εύκολα σε τέχνη που δεν έχει κάτι να πει. Οι ποιητές έχουν την κύρια ευθύνη γι’ αυτό. Πιστεύω πάντως ότι τα τελευταία χρόνια υπάρχει σαφής θετική μεταστροφή του ενδιαφέροντος για την ποίηση. 

Δευτέρα 2 Δεκεμβρίου 2013

Συνέντευξη Αλέξη Δάρα στο mesogeiosnews, 3-2-2012

Η εξέγερση είναι καλή όταν συμβαίνει την ώρα που πρέπει...

Από τον ποιητή Αλέξη Δάρα

Γεννήθηκε το 1966 στην Αθήνα. Πήγε σχολείο στην Ιωνίδειο Σχολή Πειραιά. Σπούδασε Οικονομικές Επιστήμες στην ΑΣΟΕΕ και έκανε μεταπτυχιακά στο Πάντειο Πανεπιστήμιο (Οικονομική Ανάπτυξη). Άρχισε να γράφει ποίηση σε ηλικία 19 ετών. Έχει πάρει μέρος σε θεατρικές παραστάσεις ως ηθοποιός (1993, 1994, 1995, 1996, 2003, 2006). Είναι μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών. Συμμετέχει στην ποιητική ομάδα «ποίηση στην εποχή της εκποίησης» και σε άλλες κοινωνικά ευαισθητοποιημένες ομάδες καλλιτεχνών. Ο Αλέξης Δάρας εμφανίστηκε στο χώρο της ποίησης το 1999 με τη συλλογή «Μύρισε πως ακούγεται το φως», εκδόσεις «Αστάρτη». Η δεύτερη ποιητική συλλογή του με τίτλο «ή» κυκλοφόρησε το 2007 από τις εκδόσεις «Ίδμων». Τα ποιήματα του «ή» γράφτηκαν από το 1999 μέχρι το 2006, τα πιο πολλά με θέα τις θάλασσες της Κρήτης, της Σύρου και της Μήλου όπου ο ποιητής έζησε αυτά τα χρόνια εργαζόμενος ως καθηγητής Λυκείου. Κάποιων άλλων η πρώτη ύλη προέρχεται από τα ταξίδια του στη Λατινική Αμερική και την Ασία. Η ποιητική συλλογή «ή» έδωσε την ευκαιρία σε δέκα διαφορετικές ομάδες video artists αλλά και στον ίδιο τον ποιητή να μεταμορφώσουν δέκα ποιήματα σε βίντεο-ποιήματα Ενδιαφέροντα Το πρωτοποριακό αυτό εγχείρημα συντελέστηκε την άνοιξη του 2007 στην Αθήνα σε συνεργασία με το "Μικρό Πολυτεχνείο" και συντονίστηκε από τον ίδιο. Η συλλογή αυτή βιντεοποιημάτων με τον τίτλο «Τα κοχύλια της ερήμου» έχει προβληθεί από τότε σε πολλές εκδηλώσεις. Σήμερα ανησυχεί για όσα συμβαίνουν γύρω του, αλλά τα θεωρεί και ευκαιρία για ουσιαστικότερη προσέγγιση της αλήθειας και αυτό αντικατοπτρίζεται στα ποιήματά του. Ζει, εργάζεται και κινείται μεταξύ Αθήνας και Πειραιά.

darasdarasdarasdaras
Ας απολαύσουμε τη συνέντευξη που έδωσε ο Αλέξης Δάρας στον Γιώργο Λάβδα στις 3 Φεβρουαρίου 2012 :
Ερώτηση :  Προσωπικά, αν σε έχει αγγίξει η κρίση και πώς μπορεί η ποίηση να παρέμβει διορθωτικά.
Απάντηση :  Η οικονομική κατάσταση που ζούμε, η ύφεση δηλαδή που ζούμε και όχι κρίση, με έχει αγγίξει πολύ και στην ποίησή μου με έχει αγγίξει ιδιαίτερα. Δηλαδή, γράφω πολύ πιο πολιτικά με την έννοια ότι οι άξονές μου είναι πολύ περισσότερο, κοινωνικού ενδιαφέροντος και όχι τόσο προσωπικού όσο ήταν πιο πριν. Η αλήθεια όμως είναι ότι αυτή η στροφή έγινε από το 2007 και μετά και το κρίσιμο σημείο ήταν οι φωτιές του 2007. Τότε, το σοκ που μου προκάλεσε το γεγονός με έστρεψε προς το να κάνω πιο πολιτική ποίηση, πιο εμφανώς πολιτική ποίηση γιατί νομίζω πάντα ήταν και πολιτική η ποίησή μου.
Ερώτηση : Ουσιαστικά δηλαδή μέσα από την ποίηση θέλεις να δημιουργήσεις μια μορφή εξέγερσης;
Απάντηση : Η εξέγερση είναι καλή όταν συμβαίνει την ώρα που πρέπει και με τους όρους που πρέπει. Και αυτή τη στιγμή μπορώ να πω ότι είναι η κατάλληλη στιγμή, είναι η καταλληλότερη στιγμή δεδομένου του ότι ο άλλος δρόμος, δηλαδή το να αφήσουμε τα πράγματα να κυλάνε όπως κυλάνε, είναι ο σίγουρος θάνατος της χώρας αλλά και των φυσικών προσώπων, όσων απαρτίζουν αυτή τη χώρα και δε μιλάω για εξαθλίωση απλώς, μιλάω για εξόντωση γιατί επειδή είμαι και οικονομολόγος βλέπω καθαρά πού πάει το πράγμα. Tο κατάλαβα από τις αρχές της διακυβέρνησης από το ΠΑΣΟΚ, από το 2009 κατάλαβα ότι στόχος δεν είναι η παραπέρα εκμετάλλευσή μας αλλά η εξόντωσή μας. Σαν άνθρωποι, σαν έθνος, σαν γλώσσα, σαν πολιτισμός, χωρίς να πιστεύω ότι είμαστε ο μόνος στόχος. Πιστεύω ότι ζούμε μία περίοδο όπου τα κράτη διαλύονται, στη θέση τους μπαίνει η διακυβέρνηση από τις τράπεζες, δημιουργείται η παγκόσμια διακυβέρνηση από τις τράπεζες και νομίζω ότι αυτό είναι ένα παραπέρα βήμα στην καθυπόταξη του ατόμου και της κοινωνίας. Σήμερα νομίζω ότι η εξέγερση, για να χρησιμοποιήσω και μια φρικτή λέξη που την ακούω από το πρωί μέχρι το βράδυ εδώ και καιρό, η εξέγερση είναι μονόδρομος.
Ερώτηση : Ο κόσμος της ποίησης, (οι ποιητές αλλά και το αναγνωστικό κοινό) κατά πόσο έχουν αλλάξει σε σχέση με το παρελθόν;
Απάντηση : Δεν απάντησα αν προσπαθώ να προκαλέσω εξέγερση. Προσπαθώ με την ποίησή μου και να προωθήσω τις ιδέες μου, αυτό που λέω το περί εξέγερσης, αλλά και να παραμένει ποίηση αυτό που γράφω, δηλαδή όχι συνθηματολογία ούτε στρατευμένη τέχνη. Η τέχνη που μου ταιριάζει να κάνω είναι η "αντάρτικη τέχνη", η "αντάρτικη ποίηση".
Ερώτηση : Δηλαδή ο ήλιος της δικαιοσύνης! ήλιε νοητέ, έτσι;  Ήλιε νοητέ λοιπόν!! Τον ήλιο αυτό προσπαθείς μέσα από την ποίησή σου να μας φέρεις, έτσι δεν είναι;
Απάντηση : Ναι
Ερώτηση : Χαίρομαι γι’ αυτό, πολύ ωραία. Λοιπόν, ο κόσμος της ποίησης, ποιητές αλλά και κοινό, κατά πόσο έχει αλλάξει σε σχέση με το παρελθόν;
Απάντηση : Σε σχέση με το μακρινό παρελθόν…
Ερώτηση : Οι ποιητές και το κοινό έχουν αλλάξει; διαβάζει ο κόσμος ποίηση; οι ποιητές γράφουν; ή γράφουν για να γράφουν λερώνοντας σελίδες; έχουν έμπνευση; τι ακριβώς συμβαίνει;
Απάντηση : Νομίζω ότι πέρασαν κάποιες δεκαετίες που η ποίηση οπισθοχώρησε σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια και από την άποψη της αποδοχής της από τον κόσμο αλλά και από την άποψη αυτή που λες, της έμπνευσης των ποιητών. Δηλαδή νομίζω ότι οι ποιητές κλείστηκαν σε έναν εσωτερικό κόσμο για κάποιες δεκαετίες μέχρι πρόσφατα και αυτό απαξίωσε την ποίηση στη συνείδηση του κόσμου σε βαθμό να την θεωρούνε γραφική. Νομίζω όμως ότι αυτή τη στιγμή είμαστε σε πολύ καλύτερο σημείο από ότι ήμασταν πέρυσι ή από ότι ήμασταν πρόπερσι, δηλαδή νομίζω ότι η ποίηση όπως και άλλα πράγματα αναβιώνουν και έρχονται στο προσκήνιο αλλά με ένα νέο περιεχόμενο.
Ερώτηση : Ελπίζω να μην δικαιώσουμε τον Κούβελα να ξαναπεί  κάτι αντίστοιχο έτσι; (γέλιο)
Απάντηση : (γέλιο) Αυτός πέθανε, αυτόν τον έστειλε η ιστορία εκεί που έπρεπε.
Ερώτηση : Λοιπόν,  η κάμψη αυτή που οφείλεται;
Απάντηση : Για τα προηγούμενα χρόνια;
Ερώτηση : Ναι , πιστεύεις ότι ευθύνεται η « ευμάρεια» που ζήσαμε ;
Απάντηση : Όχι, γιατί δεν νομίζω ότι βιώσαμε κάποια πραγματική ευμάρεια. Βιώσαμε…
Ερώτηση : Εικονική;
Απάντηση : …ένα αρχοντοχωριάτικο κοσμοπολιτισμό. Και νομίζω ότι αυτή η λογική του life style μας έκανε πιο στείρους, οπότε και στην ποίηση το αποτέλεσμα ήτανε μία πτώση.
Ερώτηση : Μάλιστα, ωραία. Και αντίστοιχα βέβαια…
Απάντηση : Και αντίστοιχα…
Ερώτηση : Και στο κοινό…
Απάντηση : Ναι, και στο κοινό. Πιστεύω πάντως ότι το βάρος πέφτει πιο πολύ στους ποιητές παρά στους εκδοτικούς οίκους και στα κανάλια διανομής όπου συνηθίζουμε να ρίχνουμε το βάρος. Νομίζω ότι οι ποιητές έχουνε την κύρια ευθύνη.
Ερώτηση : Από πότε έχεις ξεκινήσει και γράφεις ποίηση Αλέξη; Ποια ηλικία;
Απάντηση : Ηλικία, 19 ετών. Πότε ήτανε, το 85…
Ερώτηση : Με τα πρώτα σκιρτήματα του έρωτα;
Απάντηση : Ήτανε κοντά, ναι. Τα πρώτα σκιρτήματα του έρωτα ήτανε πιο νωρίς και κάποια στιγμή μπήκε σαν τρόπος έκφρασης και τρόπος επικοινωνίας.
Ερώτηση : Ποιος είναι ο αριθμός δημοσιευμένων ποιημάτων σου και πόσες ποιητικές συλλογές έχεις εκδώσει;
Απάντηση : Δύο ποιητικές συλλογές έχω εκδώσει, ‘’ μύρισε πώς ακούγεται το φώς’’ είναι ή πρώτη και ‘’ή’’, η δεύτερη. Δημοσιευμένα ποιήματα, τον τελευταίο χρόνο δημοσιεύτηκαν πέντε στον ‘’Μανδραγώρα’’ και ένα στα ‘’Δέκατα’’, από μεγάλα περιοδικά. Άλλα σε blog, σε ιστοσελίδες, στο διαδίκτυο γενικά υπάρχουν πολλά. Και παλιότερα σε άλλα περιοδικά, όπως ‘’τα αντιτετράδια της εκπαίδευσης’’, στον ‘’ίαμβο’’ και άλλα…
Ερώτηση : Περίπου δηλαδή ο αριθμός, έχεις μιαν εικόνα;
Απάντηση : Σε έντυπα ενός επιπέδου και πάνω,  έτσι;
Ερώτηση : Περίπου;
Απάντηση : Καμιά δεκαριά
Ερώτηση : Και με τις συλλογές, συνολικά; (δημοσιευμένες και μη).
Απάντηση : Δημοσιευμένα σε περιοδικά. Συλλογές είναι δύο.
Ερώτηση : Οι οποίες περίπου απαρτίζουν;
Απάντηση : Η μία έχει 30 και η άλλη 38 ποιήματα.
Ερώτηση : Μάλιστα, πολύ ωραία. Ωραία. Ως παρατηρητής βρίσκεις πράγματα που σε ενδιαφέρουν στη σημερινή πόλη; Γύρω σου.- Κυκλοφορείς, έτσι; - Βλέπεις πράγματα που σε ενδιαφέρουν και πράγματα που θα ’θελες να αλλάξεις; (από ένα κακό κτήριο μέχρι τις  παραστάσεις που παίζονται στα θέατρα, στο σινεμά). Δηλαδή πράγματα που θα ήθελες να αλλάξεις όχι μόνο στον πολιτισμό αλλά και στην καθημερινότητα.
Απάντηση : Ναι, θέλω να παρέμβω, την τάση της παρέμβασης την είχα από παλιότερα γιατί ήμουνα και έντονα πολιτικοποιημένος. Γι’ αυτό το λόγο συμμετέχω σε κάποιες ομάδες καλλιτεχνών, ως παράδειγμα την κολεκτίβα καλλιτεχνών "Ορίζοντας γεγονότων" http://orizontasgegonotwn.blogspot.com/ και την ομάδα ποιητών "ποίηση στην εποχή της εκποίησης" http://ekpoiisi.blogspot.com/  στις οποίες συμμετέχω ενεργότατα. Δηλαδή, αυτή την εποχή, αυτά τα χρόνια, προσπαθώ μέσα από την τέχνη. Συμμετέχω και στις διαδηλώσεις, ήτανε για μένα πάρα πολύ μεγάλη, ευχάριστη έκπληξη, οι αγανακτισμένοι τον Μάη- Ιούνη και εκεί συμμετείχα με όλες μου τις δυνάμεις αλλά κυρίως προσπαθώ μέσω της τέχνης αυτή την εποχή. Πράγματα που μου αρέσουν στην πόλη υπάρχουν πολλά αλλά για να πω την αλήθεια πιο πολύ μου αρέσουν τα δέντρα που έχουν απομείνει και οι αρχαιολογικοί χώροι.
Ερώτηση :  Και κάτι που θα ήθελες να αλλάξεις;
Απάντηση : Κάτι που θα ‘θελα να αλλάξω… Είναι πολλά, είναι πάρα πολλά. Είναι…
Η νυχτερινή ζωή θα ήθελα να είναι πιο ουσιώδης, η ψυχαγωγία., ωστόσο  μπορώ να πω ότι και το κυκλοφοριακό είναι κάτι που με βασανίζει αρκετά. Θα ήθελα να αλλάξω…
Ερώτηση : Να εξαφανιστούν τα αυτοκίνητα λοιπόν και να μπουν ποδήλατα στη θέση τους;
Απάντηση : Θα ήθελα να διώξω αυτή την περιρρέουσα κατάσταση μελαγχολίας που υπάρχει τριγύρω μας.
Ερώτηση : Με ένα μαγικό ραβδάκι, έ;
Απάντηση : Και να την αντικαθιστούσα με μία κατάσταση αισιοδοξίας…
Ερώτηση : Με ένα χαμόγελο.
Απάντηση : …θέλησης και δύναμης.
Ερώτηση : Έτσι, έτσι. Μακάρι να συμβεί αυτό. Λοιπόν, η ποίηση γιατί γίνεται, τι έρχεται να καλύψει; Κάποιοι κάνουν καριέρα στο χώρο από αυτήν, πιστεύεις;
Απάντηση : Ναι, υπάρχουν κάποιοι που κάνουν καριέρα αλλά σίγουρα κανένας δεν βγάζει λεφτά. Ένας ποιητής μπορεί να κάνει όνομα σαν ποιητής αλλά λεφτά θα βγάζει ως μεταφραστής ή ως σχολιαστής ή ως διοργανωτής εκδηλώσεων αλλά σαν ποιητής δεν πρόκειται ποτέ να βγάλει λεφτά. Ξέρουμε ότι ακόμα και οι ποιητές που έχουνε πάρει νόμπελ ζούσαν από άλλες δουλειές. Το γιατί κάνει ποίηση κάποιος νομίζω είναι το ίδιο θέμα με το γιατί κάνει τέχνη. Είναι ένας τρόπος να εκφραστείς και να επικοινωνήσεις που είναι και τα δύο πολύ ζωτικής σημασίας για τον άνθρωπο και για την κοινωνία. Παλιότερα η ποίηση είχε πολλές άλλες λειτουργίες, να μεταφέρει τη γνώση των παλιών στους καινούριους, τώρα αυτές τις λειτουργίες τις έχουνε πάρει άλλες μορφές επικοινωνίας, αλλά η ποίηση κρατάει το ρόλο που είχε πάντα να μεταφέρει τις πολύ λεπτές συναισθηματικές αποχρώσεις μέσα από ένα υλικό που χρησιμοποιείται για να μεταφέρει ιδέες και σύμβολα. Είναι κάπως πολύπλοκη η αποστολή της και νομίζω ότι είναι από τις μορφές τέχνης που πάνε πολύ βαθειά στην ψυχή του ανθρώπου.
Ερώτηση : Υπάρχει κάποιο πρότυπο που έχεις, κάποιου ποιητή;
Απάντηση : Ε, θέλω δεν θέλω δεν μπορώ να ξεφύγω από το πρόσωπο του Ρεμπώ και κατά διαστήματα τον ξαναδιαβάζω και πάντα ανακαλύπτω κάτι. Όμως, τα τελευταία χρόνια έχω περιοριστεί στην ελληνική ποίηση γιατί νομίζω ότι το θέμα του ήχου είναι πάρα πολύ σημαντικό στην ποίηση και ποίηση σε μετάφραση μου είναι πια λίγο δύσκολο να διαβάσω, δυσκολεύομαι τώρα πια. Θέλω να τη διαβάζω στην κανονική της γλώσσα. Και από έλληνες ποιητές νομίζω ότι ο Ελύτης έχει κατακτήσει και στην ψυχή μου και στην ψυχή πάρα πολλών, τη θέση του αρχέτυπου του ποιητή. Κάτι σαν Όμηρος.
Ερώτηση : Σταρ στην ποίηση υπάρχει σήμερα κατά τη γνώμη σου;..
Απάντηση : Τώρα, όχι δεν υπάρχει. Υπάρχουν κάποιοι local heroes. Υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι αναγνωρισμένοι μέσα σε κάποιους κύκλους, συγκεκριμένους, αλλά όχι σε πολύ ευρείς κύκλους.
Ερώτηση : Το ευρύ κοινό λοιπόν δεν τους γνωρίζει. Κάνε μου το πορτραίτο ενός ποιητή και αν μεταξύ τους οι ποιητές έχουν κοινά;
Απάντηση : Νομίζω ένα πολύ σημαντικό είναι η απόφασή του να δηλώσει ποιητής. Γιατί ξέρει ότι αυτομάτως εκτίθεται σε πιθανή ειρωνεία . Άρα είναι μια απόφαση πολλές φορές ηρωική γιατί πρέπει μετά να υποστηρίξει αυτό που δήλωσε αποφεύγοντας τις κακοτοπιές. Άρα από αυτά βγαίνει και το συμπέρασμα ότι είναι ένας άνθρωπος που αποκλίνει αρκετά από το μέσο όρο και μπορούμε να πούμε ότι οι μέσοι όροι δεν του ταιριάζουν. Είναι άνθρωπος που θέλει την όσο το δυνατόν πιο πηγαία έκφραση και την όσο το δυνατόν πιο μεγάλη καλλιέργεια του εαυτού του και των γύρω του. Ότι τον ενδιαφέρει η καλλιέργεια του εαυτού του και των γύρω του. Μπορεί να είναι ένας άνθρωπος που αντιμετωπίζει την τέχνη σαν θρησκεία, μπορεί να είναι όμως και ένας άνθρωπος που απλά κάνει την τρέλα του. Και ο ένας είναι σεβαστός και ο άλλος και αριστουργήματα ποιητικά έχουν βγει και από ανθρώπους που ζούνε στο συννεφάκι τους και είναι αφοσιωμένοι στην ποίηση αλλά και από ανθρώπους που γράφουνε εντελώς περιστασιακά και μόνο σαν εκτόνωση.
Ερώτηση :Τελικά ποιος είναι ο Αλέξης Δάρας; Ο καθημερινός άνθρωπος της δίπλα πόρτας ή μήπως κάτι άλλο;
Απάντηση : Της δίπλα πόρτας σίγουρα. Καθημερινός…; Οπωσδήποτε εργάζομαι όπως εργάζονται οι πιο πολλοί, ανήκω σε ομάδες όπως ανήκουν οι πιο πολλοί αλλά σίγουρα είμαι και μοναδικός όπως είναι και οι πιο πολλοί. Όπως είμαστε όλοι. Ναι, όλοι. Δεν είναι πιο μοναδικός από όσο μοναδικοί είναι οι άλλοι. Πιστεύω και στη μεγαλοσύνη του ατόμου αλλά πιστεύω και στη ζύμωση, στην όσμωση των ανθρώπων μεταξύ τους. Πιστεύω ότι η αλληλεπίδρασή τους, τους προσφέρει πράγματα που ο καθένας μόνος του όσο μοναδικός και να είναι και όσο προικισμένος και να είναι δεν πρόκειται ποτέ να φτάσει.
Ερώτηση : Πώς ονειρεύεσαι την Ελλάδα, της μη-κρίσης.
Απάντηση : Την ονειρεύομαι σαν μια χώρα με χαρούμενους και αισιόδοξους ανθρώπους. Μία χώρα που θα έχει αναπτύξει τον πρωτογενή τομέα κυρίως, η οικονομική της ανάπτυξη θα είναι υψηλού επιπέδου χωρίς να είναι ένα απέραντο εργοτάξιο σκλάβων όπως μας προορίζουν, δηλαδή πιστεύω στην απο-ανάπτυξη στην πραγματικότητα αλλά αυτό είναι το οικονομικό κομμάτι. Για μένα το οικονομικό κομμάτι και το σε ποιόν ανήκουν τα μέσα παραγωγής και όλες αυτές οι μπούρδες έρχονται δεύτερες. Όλα αυτά τα ζητήματα έρχονται δεύτερα, τρίτα, τέταρτα. Το σημαντικό είναι η δημοκρατία. Για μένα ένα είναι το πρόβλημα πάντα σε όλες τις κοινωνίες και λέγεται δημοκρατία. Δηλαδή κατά πόσον η εξουσία είναι συγκεντρωμένη ή αποκεντρωμένη σε πολλούς. Ονειρεύομαι μια Ελλάδα με άμεση δημοκρατία που για όλα τα σημαντικά ζητήματα θα γίνεται δημοψήφισμα, οι αποφάσεις θα παίρνονται σε λαϊκές συνελεύσεις που θα συμμετέχει όλος ο κόσμος, το σύνολο του λαού. Γενικά, οι άνθρωποι να ζουν σε ένα σύστημα που να σέβεται την αξιοπρέπειά τους και την τάση τους να γίνουν καλύτεροι. Να υλοποιήσουν τις δυνατότητές τους.
Ερώτηση : Μπορούμε να λέμε ιδεολόγους κάποιους που  κρατούν την ιδεολογία και την διαχειρίζονται σαράντα χρόνια; Η ιδεολογία στην πορεία χάνεται;.
Απάντηση : Νομίζω ότι ένας καλός οδηγός είναι τα συστήματα που είχαν αναπτύξει στην αρχαία Αθήνα και στις άλλες πόλεις που είχαν το δημοκρατικό πολίτευμα, χωρίς να λέω ότι ήταν τέλεια πολιτεύματα αλλά…
Ερώτηση : Κλήρωση λοιπόν των βουλευτών μέσα από το λαό;
Απάντηση : Ναι, πρώτα κλήρωση μετά άλλου είδους επιλογές όπως έβγαιναν ας πούμε οι πεντακόσιοι που όριζαν το ποιος θα μιλήσει στην εκκλησία του δήμου, γιατί μπορεί να ήθελαν πέντε χιλιάδες άτομα να μιλήσουν σε μια μέρα, υπήρχε όμως ένα σύστημα που βγαίνανε πεντακόσιοι με κλήρωση μετά αυτοί μεταξύ τους ψήφιζαν ποιοι είναι οι πιο άξιοι και τελικά μετά από ένα τριπλό φιλτράρισμα έβγαιναν κάποιοι άνθρωποι για μια πολύ σύντομη θητεία που πραγματικά εξασφάλιζαν σε μεγάλο βαθμό ότι όλες οι γνώμες θα είναι σεβαστές. Τεχνογνωσία δηλαδή γύρω από αυτά μπορεί να μας δώσει η αρχαία Αθήνα, μπορούν να μας δώσουν άλλα πειράματα όπως η κομούνα του Παρισιού και γενικώς περίοδοι που η εξουσία αποκεντρώθηκε, μπορούν να μας διδάξουν πολλά. Είναι περίοδοι που τότε ανθίζει η επιστήμη και η τέχνη γιατί τότε ο άνθρωπος είναι άνθρωπος. Όταν ο άνθρωπος είναι είτε ζώο είτε μηχανή όπως η εξουσία πάντα προσπαθεί να τον έχει, τότε ο άνθρωπος δεν μπορεί να παράγει τίποτα. Αυτό δηλαδή για την Ελλάδα και για όλους, άμεση δημοκρατία, τι άλλο;
Ερώτηση : Ωραία, λοιπόν, κάνε μία ευχή για να κλείσουμε.
Απάντηση : Να βρει ο καθένας μας την ουσία του, που αυτή η ουσία του είναι αυτό που λέμε θέληση.
 Σε ευχαριστούμε πολύ Αλέξη, να είσαι καλά.


http://www.mesogeiosnews.com/daras.html